استخراج مؤلفه های ارتقاء نظارت شرعی در بازار سرمایه ایران بر مبنای استانداردهای بین المللی (مطالعه موردی: استانداردهای بین المللی IFSB و AAOIFI)

استخراج مؤلفه های ارتقاء نظارت شرعی در بازار سرمایه ایران بر مبنای استانداردهای بین المللی (مطالعه موردی: استانداردهای بین المللی IFSB و AAOIFI)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه امام صادق (ع)

2 دانشگاه امام صادق، دانش آموخته کارشناسی ارشد معارف اسلامی و مدیریت مالی

چکیده

یکی از ارکان ضروری برای اطمینان از انطباق با شریعت فعالیت های مالی، بانکی و بیمه ای در کشورهای مختلف، وجود نظارت شرعی است. طبق تعریف هیأت خدمات مالی اسلامی، سیستم حاکمیت (نظارت) شریعت به مجموعه ترتیبات سازمانی و نهادی مربوط میشود که از طریق آن‌ها یک نهاد ارائه دهنده خدمات مالی اسلامی اطمینان حاصل می‌نماید که در ورای ساختارهای خود، یک نظارت شرعی مؤثر و مستقل وجود دارد.
در این تحقیق ضمن تعریف نظارت شرعی و بررسی نظارت در سیره معصومین، بصورت خاص تجربه کشورهای اسلامی در نظارت شرعی بر بازارهای مالی ذکر شده است. این تحقیق به دنبال این است که مؤلفه های نظارت شرعی بر بازار سرمایه را بر مبنای استانداردهای بین المللی نظارت و حاکمیت شرعی استخراج نماید.
در این تحقیق با استفاده از روش تحلیل مضمون، ضمن بررسی و تحلیل استانداردهای IFSB و AAOIFI، مؤلفه های اساسی ارتقاء نظارت شرعی در بازار سرمایه را استخراج شده است.
از جمله نتایج تحقیق بر اساس تحلیل مضمون پیش گفته این است که مؤلفه های وظایف کمیته فقهی، ساختار و ماهیت کمیته فقهی، نظام نظارت شرعی، گزارش نظارت شرعی و نقش موسسه مالی اسلامی، پنج مولفه فراگیر در نظارت شرعی مطلوب محسوب می

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Parameters of Promotion of Shariah Supervision of Iran's Capital Market Base On International Shariah Supervision Standards by Thematic Analysis Approach (Case Study: International Standards IFSB & AAOIFI)

نویسندگان [English]

  • mohammad tohidi 1
  • alireza fattahi 2
1 faculty member of imam sadiq university
چکیده [English]

One of the necessary components for confidence of adaptation financial, banking and insurance actions with shariah at different countries is shariah supervision. According to IFSB definition, “Shariah Governance System”, despite being commonly used within the IFSI to refer to structures and processes adopted by stakeholders in the IFSI to ensure compliance with shariah rules and principles, has not been properly defined in any of the existing standards.
At this research meanwhile definition of shariah supervision and survey supervision at Ahl-Albeit's life(Sireh), is mentioned specially experience of Islamic countries. This research will count parameters of shariah supervision at capital market based on international supervision and shariah governance standards.
At this research with Thematic Analysis Approach, meanwhile survey and analysis of IFSB and AAOIFI standards, is counted basic parameters of promotion of shariah supervision at capital market.
Ones of research's result based on Thematic Analysis, are committee Shariah's responsibilities, structure and quiddity of committee Shariah, system of shariah supervision, shariah supervision report and Islamic financial institution's role that are considered five inclusive parameters at optimal shariah supervision.

کلیدواژه‌ها [English]

  • sharia governance
  • sharia supervision
  • Capital Market
  • AAOIFI
  • IFSB

مراجع

  1. اخوان کاظمی، بهرام (1391)، نظارت در نظام اسلامی، چاپ اول، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  2. امامی، محمد (1385)، بررسی نظارت بر بازار در آموزه های نبوی و علوی، مجله تخصصی الهیات و حقوق، شماره 6.
  3. انصارى دزفولی، مرتضی.(1411 ه.ق). کتاب المکاسب المحرمه و البیع و الخیارات (ط-القدیمه). ج2، چاپ اول، قم: منشورات دارالذخائر.
  4. انوری، حسن (1381)، فرهنگ بزرگ سخن، جلد هشتم، چاپ پنجم، تهران: نشر سخن.
  5. بحرانى(آل عصفور )، یوسف بن احمد بن ابراهیم (1405 ه ق)، الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره، محقق/ مصحح: محمد تقى ایروانى - سید عبدالرزاق مقرم ، قم : دفتر انتشارات اسلامى، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم .
  6. پورمحمدی، سید حمید، زارع قاجاری، فردوس (1392)، نهادهای مالی بین‌المللی اسلامی، تهران: جهاد دانشگاهی.
  7. حسینى عاملى، سید جواد بن محمد (1419 ه ق)، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلاّمه(ط-الحدیثه)، ج 12، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  8. حلّى، ابن ادریس، محمد بن منصور بن احمد (1410 ه ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، ج 2، چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامى، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم .
  9. راسخ، محمد (1390)، نظارت و تعادل نظام حقوق اساسی، چاپ دوم، تهران: دراک.
  10. راوندى، قطب الدین، سعید بن عبدالله (1405 ه ق)، فقه القرآن، ج 2، چاپ دوم، قم: انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشى نجفى.
  11. شمسی نژاد، سید سعید و نجفی، مهدی (1385)، مصوبات شورای مشورتی شرعی کمیسیون اوراق بهادار مالزی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق علیه السلام.
  12. شیخ مفید، (1434ق)، المقنعه، قم: موسسه نشر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین.
  13. صدر، محمد باقر، حسینی ژرفا، سید ابوالقاسم (1393)، اقتصادنا، قم: پژوهشگاه علمی تخصصی شهید صدر.
  14. طرفدار، محسن (1390)، نقش دولت در تعیین قیمت کالاها و خدمات در نظام اقتصادی اسلام، مطالعات اقتصاد اسلامی، 4 (7)، 49-65.
  15. طوسی، ابوجعفر، محمد بن حسن (1400 ه ق)، النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوى، چاپ دوم، بیروت: دارالکتاب العربی .
  16. عابدی جعفری، حسین و محمد تسلیمی و ابوالحسن فقیهی و محمد شیخ زاده (1390)، تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تببین الگوهای موجود در داده های کیفی، اندیشه مدیریت راهبردی، 5 (10)، 151- 198.
  17. عاملى(شهید اول ) محمد بن مکى (1417 ه ق)، الدروس الشرعیه فی فقه الإمامیه، ج 3، چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم .
  18. عاملی(شهید ثانى)، زین الدین بن على (1422 ه ق)، حاشیه شرائع الإسلام، چاپ اول، قم : دفتر انتشارات اسلامى، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  19. عاملی(شهید ثانى)، زین الدین بن على.(1410 ه ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه (المحشّى-کلانتر). چاپ اول، قم: کتابفروشى داورى .
  20. کاشف الغطاء، شیخ جعفر (1423)، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغرّاء، قم، مکتب الإعلام الإسلامی
  21. کلینی، ابوجعفر، محمد بن یعقوب. ( 1407 ه ق ). الکافی(ط- الإسلامیه). چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الإسلامیه
  22. مجلس شورای اسلامی (1384)، قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران.
  23. مختاریان پور، مجید، فتاح شریف زاده، سید مهدی الوانی و بهروز رضایی منش (1392)، موانع اجرای سیاست های فرهنگی کشور طی برنامه های اول تا چهارم توسعه: بررسی تجربه مدیران فرهنگی، اندیشه مدیریت راهبردی 7 (13)، 33-77.
  24. موسوی خمینی، روح الله (1370 ش)، صحیفه نور، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  25. موسوی خمینی، روح الله (بی‌تا)، تحریر الوسیله، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
  26. النّجفی، الشیخ محمّد حسن (1433 ه ق)، جواهر الکلام، قم: دار إحیاء التراث العربی.
  27. نوروزی، محمد. (1390)، طراحی مدل شبکه ای مؤلفه های فرهنگی- اجتماعی انتقال فناوری در افق چشم انداز 1404 جمهوری اسلامی ایران، (پایان نامه دوره کارشناسی ارشد)، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت. تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
  28. هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار (1386)، دستورالعمل تشکیل و فعالیت کمیته تخصصی فقهی.
    1. AAOIFI (2010), Accounting, Auditing and Governance Standards for Islamic Financial Institutions, Bahrian: Accounting and Auditing Organization for Islamic Financial Institutions ,
    2. Hasan, Zulkifli (2010), Regulatory Framework of Shari’ah Governance System in Malaysia, GCC Countries and the UK, Kyoto Bulletin of Islamic Area Studies,
    3. Hassan, M. Kabir  & Umar, A. Oseni (2011), The Dispute Resolution Framework for the Islamic Capital Market in Malaysia: Legal Obstacles and Options, John Wiley & Sons Ltd
    4. IFSB (2009), Guiding Principles On Shari`Ah Governance Systems For Institutions Offering Islamic Financial Services, Kuala Lumpur: Islamic Financial Services Board.
    5. Laldin, Mohamad Akram (2009), Shari'ah Supervision of Islamic Banking From Regulatory Perspective, Academy for modern studies
    6. Obiyathulla Ismath Bacha, Abbas Mirakhor (2013), Islamic Capital Markets: A Comparative Approach, Wiley
    7. Securities Commission of Malaysia (2007), Resolutions of the Securities Commission Shariah Advisory Council, Kuala Lumpur.
فصلنامه بورس اوراق بهادار
دوره 12، شماره 47
پاییز 1398
صفحه 154-181

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار