بررسی داوری اجباری اختلافات حوزه بازار اوراق بهادار با نگاهی به آراء هیات داوری (تحلیل ماده 36 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب 1384) و پیش نویس قانون ارتقای نظام بازار سرمایه کشور

بررسی داوری اجباری اختلافات حوزه بازار اوراق بهادار با نگاهی به آراء هیات داوری (تحلیل ماده 36 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب 1384) و پیش نویس قانون ارتقای نظام بازار سرمایه کشور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه شهید بهشتی

3 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه خوارزمی تهران

چکیده

قانونگذار کشور ما در ماده 36 قانون بازار اوراق بهادار مصوب 1384 رسیدگی به اختلافات بین فعالان حوزه بازار سرمایه را در صورت عدم حصول سازش در کمیته‌های مربوطه، در صلاحیت هیات داوری قرار داده که به موجب ماده 37 همان قانون دارای سه عضو، که یک عضو توسط رئیس قوه قضائیه و دو عضو دیگر به پیشنهاد سازمان و تأیید شورا انتخاب و برخلاف داوریهای معمول و آنچه که در حقوق اکثر کشورها معمول است، مبتنی بر تراضی طرفین نبوده و این صلاحیت اجباری است. لذا طرفین حق توافق برخلاف آن و اقامه دعاوی در مراجع قضایی را ندارند و در صورت طرح، مرجع موردنظر مبادرت به صدور قرار عدم صلاحیت خواهد نمود. اختلافات مزبور که در صلاحیت اجباری هیات داوری می‌باشد، صرفا دعاوی مدنی (نه جرائم و تخلفات انضباطی) را شامل و صرفنظر از ماده 36 قانون بازار که صلاحیت اصلی هیات داوری را بیان نموده، مواد 43 قانون اخیر و 15 قانون توسعه ابزارها نیز شایان توجه میباشد. علیرغم سکوت مقنن در مورد مقررات شکلی رسیدگی و صدور رای توسط هیات داوری بورس، تبعیت از مقررات عام آیین دادرسی مدنی در این خصوص پیشنهاد میگردد که این هیات بر اساس آن رسیدگی و مبادرت به صدور رای نموده که علیرغم صراحت تبصره 5 ماده 37 قانون بازار مبنی بر قطعی و لازم‌الاجراء بودن آن و اجرای آن از طریق اجرای ثبت و اجرای احکام دادگاهها (ماده 15 قانون توسعه ابزارها)، در خصوص قابلیت یا عدم قابلیت اعاده دادرسی و تجدیدنظر نسبت به آن بین محققان اختلافنظر میباشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Enforced Arbitration Review of Securities Market Disputes with a Look at Arbitration Boards (Analysis of Article 36 of the Islamic Republic of Iran Securities Market Act, 2005) And a draft law on promoting the country's capital market system

نویسندگان [English]

  • abbas ghasemi hamed 1
  • yousef barari chenari 2
  • mojtaba jahanian 3
1 Professor, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
2 shahid beheshti student
3 kharazmi university
چکیده [English]

The legislator of our country, under Article 36 of the Securities Market Act of 2005, has put the jurisdiction of the arbitration committee to deal with disputes between capital market actors if they fail to reach agreement in the relevant committees Which, pursuant to Article 37 of the same three-member law, which one member was elected by the President of the Judiciary and two other upon the recommendation of the Organization and approved by the Council, was not based on the consent of the parties, contrary to common law and common law. This is mandatory jurisdiction. Therefore, the parties do not have the right to agree to the contrary and to file a lawsuit with the judicial authorities and, if so, the requested authority will be disqualified. These disputes, which are subject to the mandatory jurisdiction of the arbitral tribunal, merely involve civil litigation (not disciplinary offenses) and Apart from Article 36 of the Market Law, which expresses the core competence of the Arbitration Panel, the provisions of the 43 recent laws and the 15 instruments of law development are also worth noting. In spite of the legislator's silence on the rules governing the formulation and adjudication of a stock exchange arbitration panel, compliance with the general rules of civil procedure is recommended On the basis of which the Board has examined and issued the order That, notwithstanding Note 5 of Article 37 of the Market Code, definitive and enforceable and enforced by the enforcement and enforcement of court rulings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arbitration Board
  • Securities Market
  • Mandatory Jurisdiction
  • Conciliation Committee
  • Civil Disputes

مراجع

1- السان، مصطفی و ضرونی، داریوش. (1397). «جایگاه اصل تناظر و حق تجدیدنظرخواهی در نظام دادرسی مالیاتی ایران»، پژوهشنامه مالیات، شماره سی­ونهم (مسلسل 87).
2- باقری، محمود. (1387). «قابلیت داوری اختلافات ناشی از حقوق اقتصادی: ناکامی قراردادی در رجوع به داوری در دعاوی حقوق رقابت و حقوق بازار بورس»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 48.
3- جلالیان، عسکر و شریفی، وحید. (1393). نظام حقوقی رسیدگی به تخلفات در بورس ایران، تهران، انتشارات دادگستر، چاپ اول.
4- حیدری، سیروس. (1396). «اصل تناظر در دادرسی اداری با تاکید بر دادرسی دیوان عدالت اداری»، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره نهم، شماره دوم.
5- رامین، محمدعلی. (1392). حل­وفصل اختلافات در بازار سرمایه، تهران، انتشارات بورس وابسته به شرکت اطلاع­رسانی و خدمات بورس، چاپ اول.
6- رجب­زاده اصطهباناتی، علیرضا. (1392). ماهیت حقوقی و روش­های حل­وفصل دعاوی در بازار اوراق بهادار، تهران، انتشارات بورس، چاپ اول.
7- زراعت، عباس و اشرافی، محمود. (1397). «اصل ترافعی بودن محاکمات کیفری در حقوق ایران»، مجله حقوقی دادگستری، سال هشتادودوم، شماره یکصدویکم.
8- سادات قریشی، ریحانه. (1395). حل­وفصل اختلافات حرفه­ای کارگزاران بورس، با مقدمه دکتر ابراهیم دلشاد، تهران، مجمع علمی و فرهنگی مجد، چاپ اول.
9- سلطانی، محمد. (1395). حقوق بازار سرمایه، تهران، انتشارات سمت و دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اول.
10- سلطانی، محمد. (1392). «صلاحیت هیات داوری موضوع قانون بازار اوراق بهادار»، مجله تحقیقات حقوقی، دوره 16، شماره 153.
11- سلطانی، محمد و خلیلی، مرضیه و سهرابی، لیلا و فلاح تفتی، زینب. (1393). بایسته­های حقوق بازار سرمایه (اصول)، تهران، انتشارات بورس، چاپ دوم.
12- سوادکوهی، سام. (1388). هیات داوری بازار اوراق بهادار، تهران، انتشارات شرکت اطلاع­رسانی و خدمات بورس، چاپ دوم.
13- سیدی، جواد. (1392). درآمدی بر قابلیت ارجاع در داوری­های تجاری بین­المللی، تهران، انتشارات جنگل- جاودانه، چاپ اول.
14- شمس، عبدالله. (1384). آیین دادرسی مدنی، جلد نخست، تهران، انتشارات دراک، چاپ دهم، ویرایش جدید.
15- شمس، عبدالله. (1384). آیین دادرسی مدنی، جلد دوم، تهران، انتشارات دراک، چاپ نهم.
16- شمس، عبدالله. (1385). آیین دادرسی مدنی، جلد سوم، تهران، انتشارات دراک، چاپ پنجم.
17- شمس، عبدالله. (1397). اجرای احکام مدنی. جلد نخست، تهران، انتشارات دراک، چاپ نخست.
18- شهنیایی، احمد. (1394). «نقد رویه دادگاه­ها مبنی بر عدم قابلیت اعتراض به آراء هیات داوری بازار اوراق بهادار»، فصلنامه رای: مطالعه آرای قضایی، شماره 11.
19- صادقی، محمد و صادقی مقدم، محمدحسن و صالحی، علی­اصغر. (1394). «مرجع صلاحیت­دار حل اختلاف در بازار سرمایه ایران»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره 45، شماره 2.
20- طباطبائی­نژاد، سید محمد. (1394). «داوری تجاری بین­المللی و چالش اعمال قواعد آمره؛ مطالعه موردی داوری در حقوق رقابت»، مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 6، شماره 1.
21- عبدی­پور، ابراهیم و پارساپور، محمدباقر و رجب­زاده، علیرضا. (1389). «ماهیت حقوقی و صلاحیتهای هیات داوری بازار اوراق بهادار»، مجله پژوهشهای حقوقی، شماره 17.
22- عمید، حسن. (1389). فرهنگ فارسی عمید، تهران، انتشارات راه رشد، چاپ اول.
23- قاضی (شریعت پناهی)، ابوالفضل. (1384). بایسته­های حقوق اساسی، تهران، نشر میزان، چاپ نوزدهم.
24- قربانی لاچوانی، مجید. (1386). نظام حقوقی بازار اوراق بهادار ایران با مطالعه تطبیقی در حقوق آمریکا، استاد راهنما: دکتر مرتضی نصیری، استاد مشاور: دکتر محمد عیسائی تفرشی، رساله دوره دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.
25- گزارش نشست قضایی استان: پاسخ به پرسش­های 352 تا 358. (1385). ماهنامه قضاوت، شماره 38.
26- معین، محمد. (1386). فرهنگ فارسی معین (دوره دو جلدی)، جلد اول، تهران، انتشارات ادنا، چاپ چهارم.
27- موحدیان، غلامرضا. (1391). آیین دادرسی و اجرای احکام مدنی، تهران: انتشارات فکرسازان، چاپ اول.
28- میرزایی منفرد، غلامعلی. (1390). حقوق بازار اوراق بهادار بخش اختلافات، تهران، نشر میزان، چاپ اول.
29- نورانی مقدم، سید یونس و عیوضی، اعظم. (1395). «انواع دعاوی و شیوه­های رسیدگی در بازار سرمایه ایران و آمریکا»، مجله مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 7، شماره 1.
30- هادی، سولماز و حاجی­پور، مرتضی. (1395). «بررسی شیوه­های جایگزین حل­وفصل اختلاف از منظر حقوق ایران و فقه امامیه»، فصلنامه علمی- پژوهشی فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال نهم، شماره 1.
31- هاشمی، سید محمد. (1387). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد دوم، تهران، بنیاد حقوقی میزان، چاپ بیستم.
32- یمرلی، صالح. (1389). «داوری اختلافات در بازار اوراق بهادار»، مجله پژوهشهای حقوقی، شماره 17.
33- C. Reif, Linda (1990-1991). Conciliation As A Mechanism For The Resolution Of International Economic And Business Disputes, Fordham International Law JournAL, Vol. 14:578.
34- Devaraja, Dr. T.S and Hiremat, Kusuma Y.G (2018). Procedural Fairness of Arbitration Process in Indian Capital Market, IOSR Journal of Business and Management, Vol. 20, Issue 1. Ver. VI, January.
35- Dominic Nwankwo, Okechukwu and Obikeze, Nnamdi and G. Akam, Uche (2012). Alternative/Appropriate Dispute (Conflict) Resolution (Adr): The Psychological Facilitators, Research Journal in Organizational Psychology & Educational Studies.
36- Fells, Ray (2016). Effective Negotiation, 3rd Edition, University of Western Australia, Perth.
37- H. Mnookin, Robert (1998). Alternative Dispute Resolution, Harvard Law School John M. Olin Center for Law, Economics and Business Discussion Paper Series, Harvard Law School, NELLCO Legal Scholarship Repository, Paper 232.
38- Jalili, Mahir (1975). International Arbitration - Scherk v. Alberto-Culver Co., The Exemption of International Contracts from the WilkoDoctrine Voiding Agreements to Arbitrate Securities Disputes, Loyola University Chicago Law Journal, Vol. 6,  Issue 3, Article 10.
39- I. Gross, Jill (2016). The Historical Basis of Securities Arbitration as an Investor Protection Mechanism, Journal Of Dispute Resolution, No. 1, Issue 1, Article 11.
40- Lenhof, Arthur (1964). International Law And Rules On International Jurisdiction, Cornell Law Quarterly, Vol. 50, Article 2, Issue 1.
41- T. Guzman, Andrew (2000). Arbitrator Liability: Reconciling Arbitration And Mandatory Rules, Duke Law Journal, Vol. 49:1279.
فصلنامه بورس اوراق بهادار
دوره 14، شماره 54
تابستان 1400
صفحه 120-149

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار